Η ομιλία της Ευαγγελίας Αναστασίου στο Εργαστήριο για τον Οικουμενικό Ελληνισμό του Συνεδρίου για το Υπαρξιακό πρόβλημα της Χώρας
Η θέση των βλαχόφωνων Ελλήνων στο πλαίσιο του Οικουμενικού Ελληνισμού
Κυρίες και κύριοι,
Ποιοι είναι οι 4 πυλώνες του Ελληνικού έθνους κατά τον Ηρόδοτο;
Είναι το όμαιμον, που είναι το εφαλτήριο για την αφύπνιση της εθνικής συνείδησης το ομόγλωσσον διότι η γλώσσα είναι κι ένας φορέας πολιτισμού, το ομόθρησκον για θρησκευτική ομοιογένεια και το ομότροπον που διαμόρφωσε την κοινωνική συνοχή των Ελλήνων με κοινά έθιμα. Η κληρονομιά τους είναι ανεκτίμητη και αέναη, και εξακολουθούν να διαμορφώνουν και τις σύγχρονες αντιλήψεις.
Ποιοι ήταν οι πυλώνες που στήριζαν διαχρονικά τον Ελληνισμό;
Είναι τέσσερις και ίσης αξίας: ο Ηπειρωτικός στο βορειοδυτικό άκρο, ο Ποντιακός στο βορειοανατολικό άκρο, ο Κυπριακός στο νοτιοανατολικό άκρο και ο Ελληνισμός της Κάτω Ιταλίας, της λεγόμενης Magna Grecia στο νοτιοδυτικό άκρο. Και οι τέσσερις λειτούργησαν ως γέφυρα του Ελληνισμού με την Ασία, Αφρική και Ευρώπη στην αρχή και μετά και με τον Νέο Κόσμο όταν ανακαλύφθηκε.
Οι βλαχόφωνοι ανήκουν στον Ηπειρωτικό Πυλώνα που στήριξε τον Ελληνισμό αποφασιστικά και με αυταπάρνηση. Και συνδέονταν πάντα με τα τέσσερα αυτά στοιχεία με τον υπόλοιπο Ελληνισμό, το όμαιμον, το ομόθρησκον, το ομόγλωσσον και το ομότροπον.
Ποιοι είναι οι λεγόμενοι Βλάχοι (με κεφαλαίο Βήτα);
Για την ακρίβεια θα πρέπει να αναφερόμαστε σε λατινόφωνους ή βλαχόφωνους πληθυσμούς και δεν είναι χωριστή φυλή, αλλά εντόπιοι πληθυσμοί, ελληνικά φύλλα της Πίνδου που . μιλούσαν και έγραφαν στην ελληνική γλώσσα που ήταν η γλώσσα της Παιδείας και της Θρησκείας τους και μιλούσαν προφορικά μόνο τα βλάχικα, αποτέλεσμα της ρωμαϊκής κατάκτησης, ακολούθησαν πάντα τις τύχες του ελληνισμού από τον οποίον δεν διαχωρίστηκαν ποτέ ούτε τον 19ο αιώνα με την γένεση των εθνικισμών στην ΝΑ Ευρώπη.
Tί είναι τα βλάχικα που συμβατικά αλλά όχι συμβατά αποκαλούμε ως «γλώσσα»;
Βλάχικα είναι το σύνολο των λατινογενών διαλέκτων/ιδιωμάτων που δημιουργήθηκαν από τα λατινικά που μιλούν οι Ρωμαίοι όλων των επαρχιών και κατ’ επέκταση και όσοι υπηρετούν τη ρωμαϊκή διοίκηση και συνδέονται με αυτήν ανάλογα με το υπόστρωμα των ελληνικών που μιλούσαν οι κάτοικοι της Πίνδου, άλλο το ιδίωμα του Μετσόβου π.χ. και άλλο της Φράσσαρης της Βορείου Ηπείρου, τα λεγόμενα Αρβανιτοβλάχικα.
Ιστορικά δεν τεκμηριώθηκε ποτέ μία κοινή γλώσσα όλων των Βλάχων και εξακολουθεί να μην υπάρχει. Όταν κάποιος βλαχόφωνος λέει ότι μιλάει βλάχικα, εννοεί ότι μιλάει το ιδίωμα της περιοχής καταγωγής του!
Τα βλάχικα διατηρήθηκαν ενδοκοινοτικά διότι δεν υπέστησαν διώξεις, έφτασαν μέχρι σήμερα μόνο σε διαλεκτική μορφή και δεν υπάρχει πλέον λόγος δημιουργίας κοινής βλάχικης γλώσσας για τους λατινόφωνους της Ν.Α.Ευρώπης. Δεν εγγραμματίστηκαν γιατί δεν συνέτρεξαν ούτε πολιτικοί ούτε γλωσσολογικοί λόγοι.
Ποια είναι η θέση τους στο πλαίσιο του Οικουμενικού Ελληνισμού;
Οι Βλάχοι στο μυαλό μερικών, φαντάζουν τσομπαναραίοι με παραδοσιακές φορεσιές και γκλίτσα σε βουνά να βόσκουν προβατάκια! Αυτό είναι η φαντασία διότι στην πραγματικότητα, οι Βλάχοι στην Τουρκοκρατία αποτέλεσαν στην ουσία την πρώτη αστική τάξη της Ελλάδος. Ανήσυχοι με επιχειρηματικό μυαλό πέρα από κτηνοτρόφοι ήταν και τεχνίτες, βιοτέχνες και έμποροι, κρατώντας στα χέρια τους το διαμετακομιστικό Εμπόριο, ήταν οι λεγόμενοι Κυρατζήδες που μετέφεραν με τα καραβάνια τους ανθρώπους και εμπορεύματα μέχρι Βιέννη, Βουδαπέστη, Τεργέστη, Οδησσό, Κωνσταντινούπολη, σε όλα τα μεγάλα εμπορικά αστικά κέντρα της εποχής. Ήταν ο συνδετικός κρίκος του γηγενούς Ελληνισμού με την Διασπορά!
Με τις διώξεις την εποχή του Αλή Πασά (τέλη 18ου και αρχές 19ου αιώνα) εξαπλώθηκαν από τον Βορειοηπειρώτικο χώρο (περιοχή Κορυτσάς) και την περιοχή του Γράμμου, στην Νοτιότερη Ελλάδα (Ακαρνανία), τον παραπλήσιο Βαλκανικό χώρο (σημερινή Βόρεια Μακεδονία και Βουλγαρία) και στον σημερινό Ελλαδικό χώρο στην Θεσσαλία και Μακεδονία, και πολλοί στο εξωτερικό στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη στα μεγάλα εμπορικά Κέντρα της εποχής όπου διέπρεψαν, απέκτησαν αμύθητες περιουσίες και όλα τα λαμπρά νεοκλασικά κτίρια που στολίζουν την Αθήνα σήμερα είναι δωρεά των βλαχόφωνων Σίνα, Δούμπα, Ζάππα, Αρσάκη, Τοσίτσα, Αβέρωφ κ.α. Και το ερώτημα είναι:
Γιατί στήριξαν το νεοσύστατο νεοελληνικό Κράτος και όχι την δημιουργία ενός βλάχικου κράτους;
Γιατί απλούστατα η αναφορά τους ήταν ο τόπος καταγωγής τους, δηλ. ο χώρος της ενιαίας Ηπείρου, Θεσσαλίας και Μακεδονίας, γιατί είχαν βαθιά ελληνική συνείδηση, ήταν πιστοί στην Ορθοδοξία και το Πατριαρχείο και προστάτεψαν τα ελληνικά γράμματα και μόνο αυτά! Ας θυμηθούμε μόνο την Ελληνική Ακαδημία της Μοσχόπολης με το δεύτερο ελληνικό τυπογραφείο μετά από αυτό του Φαναρίου επί Τουρκοκρατίας! Επίσης ας αναφέρουμε και τους Βλάχους δασκάλους του Γένους όπως ο Νικόλαος Τζαρτζούλης, ο Παρθένιος Κατζιούλης και ο Άνθιμος Ολυμπιώτης.
Τί είναι το Βλάχικο ζήτημα (παλαιότερη ονομασία Κουτσοβλάχικο);
Με πρόσχημα αυτό το προφορικό λατινογενές γλωσσικό κώδικα που μοιάζει με τα ρουμάνικα αφού έχουν κοινή καταγωγή τα λατινικά δημιουργήθηκε από την νεοσύστατη Ρουμανία, όργανο της Αυστρογερμανικής αυτοκρατορίας τότε και σήμερα βεβαίως της Γερμανίας, μετά το 1850, ένα Ζήτημα τεχνητό που έγινε διαχρονικό και βαθιά πολιτικό, παρακλάδι του Μακεδονικού και Ανατολικού Ζητήματος το οποίο πέρασε από πολλά στάδια και δυστυχώς καθιερώθηκε από άποψης Διεθνούς Δικαίου ως εν μέρει μειονοτικό λόγω των σφαλμάτων της πολιτικής του Ελ. Βενιζέλου το 1913 και σήμερα βρίσκεται ξανά σε έξαρση γεωπολιτικά και κινδυνεύουν με «γκριζάρισμα» περιοχές της Ηπείρου και Μακεδονίας και δεν κινδυνολογώ. Το Κυπριακό είναι πολύ σημαντικό γιατί κινδυνεύει να «γκριζάρει» μόνιμα περιοχή της νοτιοανατολικής ελληνικής επικράτειας αλλά εξίσου σημαντικό και επικίνδυνο είναι και το Βλάχικο Ζήτημα το οποίο αναπτύσσεται γεωγραφικά στον αντίποδα της Κύπρου.
Ποια είναι η σημερινή κατάσταση του Βλάχικου ζητήματος;
Για να καταλάβουμε την κατάσταση του Βλάχικου ζητήματος πρέπει να έχουμε υπόψη ότι «καμμιά προπαγάνδα δεν στέκεται σε ξένη χώρα αν δεν βρεθούν πρόθυμοι εντός της χώρας να την υπηρετήσουν» και αυτοί οι πρόθυμοι που παίζουν τον ρόλο του «χρήσιμου ηλίθιου» είναι συνήθως αργυρώνητοι.
Όταν κατέρρευσαν τα μυθεύματα περί ίδιας καταγωγής με τους Ρουμάνους1, η προπαγάνδα έβγαλε το τελευταίο και πιο επικίνδυνο ατού που έχει στην κατοχή της: ΤΟ ΓΛΩΣΣΙΚΟ ΘΕΜΑ.
Μετά τις αλλαγές στην Ανατολική Ευρώπη έχουμε μία νέα διάσταση του Βλάχικου Ζητήματος. Ξεφεύγουμε πλέον από το παραδοσιακό ρουμανοβλαχικό πλαίσιο και μπαίνουμε σε μία Τρίτη διάσταση: την διεθνοποίησή του ως Αρμάνικο/ Μακεδοναρμάνικο Ζήτημα, σύμφωνα με τις νέες ορολογίες των Ακτιβιστών, με την λέξη ΜΑΚΕΔΟΝ- σε συνδυασμό με το μακεδονικό των Σκοπίων.
Βρισκόμαστε στην διαδικασία δημιουργίας από την ΜΚΟ ΦΑΡΑ ΑΡΜΑΝΕΑΣΚΑ ενός νεοαρμανικού εθνικισμού ο οποίος προωθεί μέσω της αρμάνικης/ βλάχικης γλώσσας εθνο-γένεση ενός ανύπαρκτου λαού!
Το σύνθημα μετά το 1950 είναι ότι οι Βλάχοι, δεν είναι Ρουμάνοι, ούτε και Έλληνες αλλά ένας διαφορετικός λαός και για να ξεπερασθεί ο σκόπελος των διαφορετικών ιδιωμάτων επινοήθηκε και κατασκευάστηκε μία ομογενοποιημένη αρμάνικη/ βλάχικη γλώσσα και εμφανίστηκε δυναμικά στα διεθνή φόρα ως κοινή γλώσσα όλων των Βλάχων, με λατινικούς χαρακτήρες, δυσνόητη για τους βλαχόφωνους Έλληνες.. Αλλά μια γλώσσα για ν’ αναγνωριστεί χρειάζεται αλφαβητάρια, λογοτεχνία, γραμματική οπότε τα δημιούργησαν.
Η προπαγάνδα τους δουλεύει βάσει μακρόπνοου σχεδίου: δημιουργήθηκε βλάχικη μειονότητα στα Σκόπια πρώτα, δημιουργήθηκε στην Αλβανία επίσης πέρυσι με την απογραφή, διασπώντας την αναγνωρισμένη ενιαία Ελληνική Εθνική Μειονότητα Αλβανίας και το παλεύουν στην Σερβία που έχει ελάχιστους και δεν τους βγαίνουν οι αριθμοί, στην Βουλγαρία και στην Ελλάδα, οι οποίες δεν την αναγνωρίζουν φυσικά για να κλείσουν το τόξο των Βαλκανίων από την Μαύρη Θάλασσα ως το Ιόνιο και να ζητήσουν αναγνώριση γλωσσικής μειονότητας ενός διάσπαρτου λαού αρχικά από την Ε.Ε., η οποία όμως (δυστυχώς γι’ αυτούς) δεν μπορεί να επέμβει παρά μόνο συμβουλευτικά στα κράτη-μέλη.
Πριν από έναν μήνα περίπου2 διοργανώθηκε από την ΜΚΟ ΦΑΡΑ ΑΡΜΑΝΕΑΣΚΑ και τον Γερμανό καθηγητή και εκπρόσωπό της, τον Τέντε Καλ (Thede Kahl), ένα συνέδριο στην Βιέννη για την τυποποίηση της «αρμάνικης γλώσσας» με λατινορουμάνικο αλφάβητο3.
Δεν θα μας ενδιέφερε τί κάνει ένας Γερμανός στην Αυστρία με τα αρμάνικα αν δεν συμμετείχαν Έλληνες πολίτες, βλαχόφωνοι από Βέροια και Αθήνα οι οποίοι αποτελούν κατά τα φαινόμενα την συνιστώσα του νεοαρμανισμού εντός Ελλάδος! Ευτυχώς όμως η Πρεσβεία μας στην Βιέννη έστειλε εκπρόσωπο και ξεκαθάρισε τις εθνικές μας θέσεις!
Διότι στην περίπτωση της Ελλάδας, η αναγνώριση της «Αρμάνικης» ως ξεχωριστής γλώσσας συνδέεται με αιτήματα αναγνώρισης «εθνοτικής ομάδας» και μετά ένα βήμα μένει «εθνικής» βλάχικης μειονότητας, κάτι που η ίδια η πλειοψηφία των Βλάχων δεν ζητεί. συν τις παρεμβάσεις από ξένα κράτη (όπως η Ρουμανία, η Αυστρία) ή διεθνείς Οργανώσεις όπως π.χ. η (FUEN), μία ΜΚΟ ναζιστικής κοπής που ενθαρρύνει την καλλιέργεια αυτής της «κατασκευασμένης αρμάνικης γλώσσας».
Τελειώνοντας να πω ότι η αναγνώριση μιας γλώσσας δεν είναι ποτέ ουδέτερη, είναι πολιτική πράξη. Συνδέεται με: μειονοτική πολιτική και γεωπολιτικά συμφέροντα. Και το επικίνδυνο είναι το εξής:
Στον 20ό αιώνα έχουμε δει πολλές προσπάθειες δημιουργίας ή ενίσχυσης γλωσσικών διαφορών, κυρίως στην περιοχή Βαλκανίων, όχι για λόγους γλωσσολογικούς, αλλά για λόγους πολιτικής αυτονομίας ή εθνοτικής διαφοροποίησης και το ζήσαμε με την κατασκευή εκ του μηδενός «μακεδονικής γλώσσας» από ένα βουλγάρικο ιδίωμα στα Σκόπια
Η περίπτωση της κατασκευασμένης & ομογενοποιημένης «αρμάνικης γλώσσας» θεωρώ ότι σε αναλογία είναι ίδια ακριβώς, με την εμπλοκή πολλών κρατών γύρω μας, ακόμα και εξ ανατολών, εκ δυσμών, Κεντρική Ευρώπη κλπ
Πιστεύω ότι θα ξαναζήσουμε το ίδιο γεγονός ίσως και χειρότερα με το Βλάχικο Ζήτημα αν δεν προσέξει περισσότερο η Πολιτεία και δεν το αντιμετωπίσει κατάλληλα. Ο μόνος που δεν ωφελείται από όλα αυτά είναι η Ελλάδα.
Σας ευχαριστώ πολύ
Ευαγγελία Αναστασίου
Εισήγηση στην 3η ζώνη εργαστηρίων με θέμα «Ο Οικουμενικός Ελληνισμός σήμερα» του 2ου Συνεδρίου για το Υπαρξιακό πρόβλημα της χώρας στην τροχιά του 21ου αιώνα - 23/11/2025
1 Οι Ρουμάνοι βεβαίως προωθούν ακόμη την αναπόδεικτη επιστημονικά θεωρία ότι η Ρουμάνικη είναι η μητέρα όλων των λατινογενών ιδιωμάτων της Ν.Α. Ευρώπης, στην βιβλιογραφία υπάρχουν πολλές πηγές.
2 30-31 Οκτωβρίου 2025, Βιέννη
3 Διοργανώθηκε από τον καθηγητή Thede Kahl, Univ.-Prof. Mag. Dr. phil. Dr. h. c., ιδρυτή και πρόεδρο της Επιτροπής, Φθινουσών Γλωσσών και Πολιτιστικής Κληρονομίας, της Αυστριακής Ακαδημίας Επιστημών. Ο κ. Καλ σύμφωνα με το εκτενέστατο βιογραφικό του σπούδασε αρχικά Γεωγραφία στο Γερμανικό Παν/μιο του Μuenster, καθώς και Κλασσική φιλολογία Βυζαντινή Φιλολογία και ρωσική εκπαίδευση (1991-1999). Αργότερα εντρύφησε σε πολλούς παρεμφερείς κλάδους βαλκανικών θεμάτων, γλωσσολογίας, Σλαβολογίας, επιμελητής σειράς βιβλίων παραμυθιών και περιοδικών Βαλκανολογίας και είναι μέλος του ΚΕΜΟ. Ασχολήθηκε ιδιαίτερα με τις απειλούμενες ρομανικές και σλαβικές γλωσσικές ποικιλίες στην Ν.Α. Ευρώπη και υποστηρίζει την άποψη ότι οι Βλάχοι στην Ελλάδα πρέπει να αναγνωριστούν ως μειονότητα. Έχει δημιουργήσει μεγάλες αντιδράσεις στην Ελλάδα, μεταξύ των άλλων και από τον ΠΟΠΣΒλάχων. Οι απόψεις του, πέραν των βιβλίων στα ελληνικά και Γερμανικά σε σύντομη μορφή διατυπώνονται στην Αγγλική στο άρθρο, ‘Aromanians in Greece: Minority or Vlach-speaking Greeks?¨, Minorities in Greece - historical issues and new perspectives. Jahrbücher für Geschichte und Kultur Südosteuropas (History and Culture of South Eastern Europe), Vol. 5. (2003). Publ. by Slavica Verlag, Dr. Anton Kovac, München (Munich) 2004, σελ. 205-219.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου