Η ομιλία του Θοδωρή Μακρίδη στο Εργαστήριο για τον Οικουμενικό Ελληνισμό του Συνεδρίου για το Υπαρξιακό πρόβλημα της Χώρας
Ο ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΑ - «Ο Πόντος που μιλά ακόμη»
«Συναντιόμαστε εδώ εκπρόσωποι κοινοτήτων που κουβαλούν βαθιά μνήμη και πληγές: Πόντιοι, Βορειοηπειρώτες, Κύπριοι, Βλάχοι, Ρουμ Ορθόδοξοι της Συρίας, Έλληνες της Γεωργίας. Όλοι μας έχουμε κάτι κοινό: την αγωνία να μη χαθεί η φωνή του ελληνισμού όπου κι αν βρέθηκε.»
Ο Πόντος δεν είναι μόνο τραύμα· είναι φωνή που μιλά ακόμη.
Υπάρχει
σήμερα εντός Τουρκίας ένας κόσμος ανθρώπων: Ποντιόφωνοι,
εξισλαμισμένοι, κοινότητες που διατηρούν γλώσσα, μνήμες και ελληνικότητα
χωρίς να μπορούν να το πουν φανερά.
Η παρουσία τους δείχνει ότι «η Ανατολή δεν σιώπησε».
Ποιο είναι το ουσιαστικό διακύβευμα;
Η μνήμη της ταυτότητας δεν είναι μουσειακή συνθήκη.
Είναι πολιτισμικό δικαίωμα.
Οι
άνθρωποι αυτοί ζουν ανάμεσα σε δύο κόσμους: μιλούν ρωμαίικα, τραγουδούν
ποντιακά, κουβαλούν ιστορίες προγόνων που εξισλαμίστηκαν αναγκαστικά.
Και όμως, δεν έχουν ορατότητα, καμία θεσμική προστασία, καμία διεθνή προσοχή.
Πού βρίσκεται ο “οικουμενικός ελληνισμός” εδώ;
Δεν είναι μόνο η Ελλάδα και οι θεσμοί της.
Είναι τα διάσπαρτα κομμάτια του ελληνικού πολιτισμού που άντεξαν μέσα σε εχθρικά περιβάλλοντα.
«Οικουμενικός
ελληνισμός» σημαίνει: διασπορά, μειονότητες, μνήμη στις εστίες που
χάθηκαν, κοινότητες που δεν έχουν την πολυτέλεια της ελεύθερης
αυτοέκφρασης.
Ο Πόντος είναι μία από τις πλέον χαρακτηριστικές περιπτώσεις.
Τι θέλω να θέσω στο τραπέζι;
Α.
Ορατότητα: Να αναγνωρίσουμε ότι οι ποντιόφωνοι της Τουρκίας υπάρχουν
σήμερα και μιλούν μια γλώσσα που είναι κομμάτι του ελληνισμού. Δεν είναι
«εθνογραφική περιέργεια», είναι ζωντανός πληθυσμός.
Β.
Προστασία πολιτισμικής κληρονομιάς: Οι διάλεκτοι, τα τραγούδια, οι
τοπικές παραδόσεις χρειάζονται τεκμηρίωση, καταγραφή, αρχεία, έρευνα. Να
οργανωθεί πιο συστηματικά: ανθρωπολογική μελέτη, γλωσσολογική
χαρτογράφηση, προγράμματα με πανεπιστήμια.
Γ. Δίκτυα
επικοινωνίας: Να ενισχύσουμε την επαφή με αυτούς τους ανθρώπους όπου
είναι εφικτό: πολιτιστικές πρωτοβουλίες, άτυπα δίκτυα, ανθρωπιστική
προσέγγιση. Όχι πολιτικοποίηση, αλλά σεβασμός και ανθρώπινη επαφή.
Δ.
Επανένταξη του Πόντου στη σύγχρονη ελληνική στρατηγική: Όχι μόνο ως
μνήμη γενοκτονίας. Αλλά ως κέντρο έρευνας, πολιτισμού, γλώσσας, ως
παράδειγμα ανθεκτικότητας του ελληνισμού.
Γιατί η δική μας παρουσία – Ένωση Ποντίων Νίκαιας–Κορυδαλλού & Παμποντιακή Ομοσπονδία Ελλάδος;
Οι ποντιακοί σύλλογοι σήμερα δεν υπάρχουν μόνο για χορούς.
Έχουν
ευθύνη: να διατηρούν τη μνήμη, να τη μεταφέρουν στις νέες γενιές, να
συνδέουν τις κοινότητες εντός και εκτός Ελλάδας, να λειτουργούν ως
φορείς πολιτισμικής διπλωματίας.
Η Παμποντιακή Ομοσπονδία Ελλάδος εκπροσωπεί έναν οργανωμένο, σύγχρονο, αυτοσυνείδητο ελληνισμό που βλέπει μπροστά.
«Ο Πόντος που μιλά ακόμη» δεν είναι ποίηση· είναι πραγματικότητα.
Είναι οι φωνές ανθρώπων που ζουν στην Τραπεζούντα, στον Όφη, στην Τσάϊκαρα, στην Αργυρούπολη.
Είναι ένας ελληνισμός που δεν έσβησε.
Και η δική μας ευθύνη —όλων εδώ— είναι να μην αφήσουμε αυτές τις φωνές να χαθούν στη σιωπή.
Αν δεν τους ακούσουμε εμείς, τότε ποιος;
Θοδωρής Μακρίδης
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου